نوای عود در پس ناآرامی ها، گردشگران را فرا می خواند

نگاهی به جاذبه ها و جایگاه گردشگری در یمن

نویسنده : عماد عزتی

یمن کشوری در جنوب غربی خاورمیانه و جنوب شبه جزیره عربستان همواره از گذشته های دور مورد توجه سیاحان و جهانگردان و تجار بوده است هرچند راز و رمزهای گوناگونی از این سرزمین ظاهرا خشک و بی آب و علف سینه به سینه در میان گردشگران و تجار رد و بدل شده و به امروز رسیده است، اما رشد و گسترش وسایل حمل و نقل و تجهیزات ارتباط جمعی در کنار آرامش و امنیت نسبی در این کشور چندی پیش بسیاری را برای یافتن اسراسر و دیدنی های یمن وادار به بستن چمدان هایشان کرده است .

بطور کلی تاریخ ، فرهنگ و معماری این کشور تنها جاذبه های یمن در جنوب شبه جزیره عربستان نیست چون برخلاف تصور برخی از این سرزمین ظاهرا خشک و کویری؛ طبیعت بکر و سواحل این کشور می توانند دلیلی برای سفر بسیاری از گردشگران از سراسر جهان باشند.

 این درحالی است که علی رغم جاذبه های تاریخی، طبیعی و رویدادهای فرهنگی متعدد که در اکثر کتاب ها و وب سایت های گردشگری به آنها برای جذب گردشگران اشاره شده به دلیل ضعف گسترده در زیرساخت های مربوط به گردشگری این کشور هنوز نتوانسته درجایگاه مناسبی از صنعت گردشگری بین المللی قرار گیرد.

هرچند برخی کارشناسان درگیری های قومی و مذهبی در یمن را عاملی مهمتر از نبود زیرساخت های مناسب مثل راه ها و هتل ها برای جلب گردشگران و ماجراجویان بین المللی اعلام کرده اند که برهمین اساس طبق ابتدایی ترین گزارش مربوط به صنعت گردشگری یمن این کشور در سال 2007 میلادی تنها میزبان حدود یکصد و سی هزار نفر گردشگر بوده است.

شاید در نگاه اول دلیل اصلی این موضوع را هشدارهایی که از سوی وزارت خانه کشورهایی چون آمریکا و انگلستان برای سفر به این سرزمین صادرشده است دانست اما واقعیت امر چیزی نیست جز بروز برخی ناآرامی های گسترده پس از جریان بهار عربی در منطقه و البته نبود زیرساخت های لازم برای پذیرایی از گردشگران خارجی  که مسئولان گردشگری یمن از همان سال یعنی سال 2007 میلادی نسبت به برطرف کردن آن اقدام کردند و برای آینده صادرات نامرئی یمن برنامه های بلند مدت و کوتاه مدتی از جمله ایجاد مناطق حفاظت شده طبیعی و سرمایه گذاری روی جاذبه های طبیع یمن درنظر گرفتند.

معرفی و توزیع بسته های اطلاعاتی دقیق شرایط سیاسی و امنیت گردشگران در یمن به عنوان جاذبه ای ناشناخته در جهان به گردشگران و علاقمندان از جمله این راهکارها بود که وزارت گردشگری یمن روی آن سرمایه گذاری کرد تا سال 2011 میلادی توانست رقم گردشگران این کشور را از حدود یکصد و سی هزار نفر به کمی بیش از هشتصد هزار نفر ارتقاء دهد این رشد ناگهانی تعداد گردشگران در یمن باعث شد حدود 900 میلیون دلار درآمد ارزی به اقتصاد فقیر این کشور افزوده شود و برای گروه قابل توجهی از بیکاران فرضت شغلی متناسب با این صنعت ایجاد نماید . اما با توجه به افزایش نگرانی ها و البته وجود برخی گروهک های تروریستی در این منطقه دوباره نظر بسیاری از گردشگران به دیگر نقاط جهان جلب شده و صنعت گردشگری در این کشور از نفس افتاد و جاذبه هایش همچنان برای گردشگران ناشناخته باقی مانده است.

درنگاه کلی یمن به 20 استان تقسیم بندی شده است و بیشتر دیدنی ها در استان های شمال غربی و جنوبی غربی آن از جمله پایتخت کشور قرار گرفته اند و دسترسی گردشگران خارجی به کشور یمن از طریق راه های هوایی، و دریایی بسیار ساده تر از راه زمینی است اما با توجه به نقص آشکار سیستم حمل و نقل هوایی و دریایی یمن هنوز راه زیادی تا دعوت همگانی برای گردشگران به نادیده های یمن باقی مانده است که دولت در این زمینه سیاست های گوناگونی را به اجرا گذاشته است . مهمترین شهرهای یمن به ترتیب عبارتند از صنعا، مأرب، صعده، شبوه، الحوطه و عدن هستند.

جاذبه ها و دیدنی های معروف یمن

همانطور که می دانیم پایتخت کشورهای مختلف جهان به طور سنتی به عنوان اصلی ترین مرکز جذب گردشگران در سراسر دهکده جهانی ایفای نقش می کنند بنابراین صنعا به عنوان یکی از جاذبه های اصلی گردشگر پذیر دراین کشور عرب نیشن است که می توان علاوه بر معماری و سنن مختلف در این منطقه به شاهکار معماری دوران اسلامی به عنوان اصلی ترین جاذبه گردشگری پایتخت یمن اشاره کرد.

این شاهکار که  کاخ «دارالحیار» نام دارد، در حومه بخش تاریخی شهر «صنعا»، پایتخت یمن و در نوک صخره‌ای در دره «وادی ظار» واقع شده است. کاخ دارالحیار که نگین بخش تاریخی صنعا محسوب می‌شود، در سال 1786 با الهام از کاخ‌های داستان‌های اسلامی به عنوان یک اقامتگاه تابستانی در هفت طبقه و با 35 اتاق ساخته شد و در حال حاضر به عنوان یک موزه روزانه میزبان هزاران گردشگر است.

از سوی دیگر یمن دارای 4 سایت تاریخی – طبیعی ثبت شده در سازمان یونسکو است که از اصلی ترین جاذبه های گردشگری این کشور بحساب می آیند و گل سرسبد این مراکز باستانی به عنوان جاذبه اصلی برای گردشگران شهر باستانی صنعا با تمام ساختمان های باستانی و زیباست که از قرن یازد به ساکنان این سرزمین به ارث رسیده است .

دومین سایت باستانی یمن به نام شیبام است که با معماری مربوط به قرن شانزدهم خود به عنوان گنجینه ای با ارزش برای صنعت گردشگری یمن خودنمایی می کند. این درحالی است که سومین جاذبه گردشگری یمن برای ماجراجویان بین المللی در دامن طبیعت و جزیره بسیار معروف  سُقُطرا قرار گرفته است . این جزیره که اصلی ترین جاذبه طبیعی یمن برای گردشگران بخصوص دانشمندان و اهل علم است با درخت «خون اژدها» و غارهای طبیعی و گیاهان منحصربفردش به عنوان بارزترین جاذبه میان گردشگران یمن شناخته شده است هرچند بیشتر این گردشگران را دانشمندان و زمینشناسان تاکنون تشکیل داده اند، اما حضور گروه های کوچکی از گردشگران که تاکنون دل به دریا زده و برای دیدن این طبیعت بکر و زیبا در منطقه بار سفر بسته اند توانسته زندگی ساکنان محلی آن را تامین کند. هرچند دوباره به دلیل بالاگرفتن مشکلات امنیتی از گروه های گردشگران مدتی است خبری نیست.

این درحالی است که چهارمین و آخرین سایت باستانی تاریخی یمن که به ثبت جهانی یونسکو رسیده است را می توان شهر تاریخی زابید نامید شهری که در قرون 13 تا 15 به عنوان پایتخت اولیه کشور یمن در نظر گرفته شده بود و به همین دلیل آثار تاریخی و باستانی بسیاری را در خود جای داده است لازم به یادآوری است که وجود دانشگاه علوم اسلامی از بارزترین جاذبه های گردشگری این شهر باستانی برای گردشگران عنوان شده است و نه تنها در جهان اسلامی جایگاه ویژه ای به خود دیده بلکه برای گردشگران نیز بسیار جذاب بوده است.

در پایان معرفی دیدنی های یمن لازم به یادآوری است که براساس اظهار مقامات مسئول گردشگری کشور یمن رویدادهای فرهنگی و برگزاری جشنواره ها و مسابقات سنتی در این کشور می تواند برای بسیاری از گردشگران به عنوان جاذبه ای منحصر به فرد تلقی شده و آنها را به سفر تشویق نماید در صدر این برنامه می توان به جشنواره های موسیقی سنتی یمن اشاره کرد که  ساز عود به عنوان نمادی از موسیقی سنتی این منطقه از دهکده جهانی است و دست اندرکاران گردشگری یمن با استفاده از شهرت این ساز شعاری برای جلب گردشگران انتخاب کرده اند که می گوید « نوای گردشگران را به یمن می خواند» .