اهمیت توجه به سازمان میراث فرهنگی

گفت و گوی اختصاصی کسب و کار با مدیرکل سابق دفتر اطلاعات و آمار سازمان میراث فرهنگی

نویسنده: عماد عزتی

دیروز علی رغم موج رسانه ای موجود از استعفای ناگهانی رئیس سابق سازمان دکتر نجفی مراسم معارفه ریاست جدید سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری برگزار شد و مسعود سلطانی فرد بر صندلی ریاست سازمان بطور رسمی تکیه زد.

هرچند به قول سلطانی فرد رایزنی هایی از حدود یک ماه پیش با ایشان برای انتصاب وی به سمت ریاست سازمان میراث فرهنگی صورت گرفته بود امااین انتصاب با موافقان و مخالفان بسیاری روبرو شد که همه در این زمینه اظهار نظر کردند اما کسب و کار قصد دارد امروز این انتصاب را فارغ از تمام اما و اگرهایش از منظر دیگری بررسی کرده و آینده ای هرچند متخصر از حضور رئیس جدید در سازمان میراث فرهنگی برای علاقمندان ترسیم نمایند. به همین دلیل با مدیر کل سابق دفتر اطلاعات و آمار سازمان میراث فرهنگی اردشیر اروجی به گفت و گو نشسته ایم که مطالعه آن خالی از لطف نیست.

• آیا شما به عنوان یک کارشناس و شخصی که اطلاعات کاملی از سازمان میراث فرهنگی در اختیار دارید موافق این انتصاب هستید؟

ببینید امروز که این انتصاب انجام شده و حکم رسمی برای آقای سلطانی فرد صادر شده است از این سئوال بگذریم که موافق هستیم یا خیر بد نیست حالا که این اتفاق افتاد سعی کنیم با اطلاعات و دانسته های خودمان ایشان را در زمینه موفقیت هدایت کنیم تا دوباره شاهد تغییر مجددی در سازمان نباشیم به هر حال ایشان انتخاب شدند و همه همراهانشان باید در جهت منافع سازمان و منافع ملی ایران یعنی توسعه گردشگری گام بردارند نه اینکه به تجزیه و تحلیل ایشان بپردازند. به نظر من بهترین سئوال در حال حاضر این است که ببینیم که چرا طی هشت سال گذشته اینهمه تغییرات در ریاست سازمان رخ داده است نه اینکه امروز چه کسی به عنوان رئیس انجام وظیفه می کند.

• نظرشما در این باره چیست؟

با کمی دقت در روند تغییرات ریاست سازمان میراث فرهنگی در میابیم که تقریبا در هشت سال گذشته هر سال ما تغییراتی داشته ایم یعنی سالی یک مدیر تغییر کرده است که این بیانگر مشکلی عمده در انتخاب هاست . من فکر می کنم مشکل را باید داخل خود سازمان جستجو کنیم نه از بیرون راهکار ارایه دهیم.

• خوب شما برای موفقیت ریاست جدید سازمان چه راهکاری ارایه می دهید؟

به عقیده من اگر آقای سلطانی فر واقعا تصمیم به ایجاد تحولات سازنده در سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری دارند بهترین گزینه مقابلشان استفاده از نیروهای متخصص و علاقمند به نظام در داخل سازمان است . هم اکنون ما کارشناسان و مسئولین بسیار کارآمد و آگاهی در سازمان داریم که بنا به هر دلیل در دفاتر کارشان دور از مسئولیت های مدیریتی مشغول گذران روز هستند پس بهتر است ایشان از این پتانسیل داخل سازمان به خوبی استفاده کنند تا با آنچه می خواهند برسند.

• شما با این پیشنهاد تایید می کنید که دومینوی تغییرات همواره در سازمان در حال حرکت است؟

من به این موضوع اشاره نکردم، اما باید بدانیم تاامروز در برخی از انتخاب ها کوتاهی شده و با استفاده از افراد ناآشنا به مسایل پیچیده سازمان متاسفانه نتایج مثبتی حاصل نشده است اما حالا که مدیریت جدیدی روی کار آمده بد نیست با ارایه راهکار ایشان را در جایگزینی مناسب مسئولیت ها راهنمایی کنیم چون مسئولیت ها و مدیریت های سازمان اگر درست انتخاب نشود نتیجه جز تکرار مکررات یا آنچه شبیه آقای نجفی بود رخ نخواهد داد. پس اینبار بیاییم تغییرات را آگاهانه و از روی تجربه انجام دهیم نه صرفا جایگزینی افراد.

• تغییرات پی در پی سازمان میراث فرهنگی به نظر شما باعث اختلال در رسیدن به اهداف سازمان نشده است؟

همانطور که می دانید سازمان میراث فرهنگی و برنامه هایش بطور کلی جزو برنامه میان مدت و بلند مدت است و نمی توان از برنامه زودبازده در این سازمان زیاد سخن گفت بنابراین این تغییرات بدون تردید تاثیرگذار هستند و نمی توان تاثیر آنها نادیده گرفت اما مهمترین مسئله این است که ریاست سازمان هم اکنون نقشه راهی کاملا مناسب و دقیق در اختیار دارد بنابراین قاعدتا نباید زیاد نگران طرح ها یا مسایلی از این دست باشیم.

• به نظر شما طی هفته های آینده تغییراتی در معاونت ها یامدیران سازمان صورت خواهد گرفت؟

ببینید آقای سلطانی فرد در یکی یا دو مصاحبه اول خود گفتند که فعلا با همین مدیران کار خواهند کرد که این ابراز عقیده کاملا حساب شده بوده چون ما در آستانه نوروز یعنی شلوغ ترین ماه کاری سازمان و مسئولانش هستیم بنابراین هرگز کار صحیح نیست که بخواهیم پست های مدیریتی را به یکباره تغییر دهیم بدون تردید در صورت اینکار دچار آسیب خواهیم شد بنابراین به عقیده من خیر فعلا اتفاقی نخواهد افتاد اما اگر قرار بر تغییرات باشد من فکر می کنم از اوایل اردیبهشت ماه تغییراتی صورت گیرد که البته کاملا منطقی به نظر می رسد.

• منظور شما از نقشه راه چیست؟

من دقیقا به سند چشم انداز یا همان افق 1404 که ازسال 1384 تهیه شده  اشاره می کنیم که هم اکنون هشت از آن را سپری کرده ایم . این سند می تواند به عنوان بهترین نقشه راه در اختیار مسئولان باشد بخصوص در سازمان میراث فرهنگی . این نقشه که هم اکنون در سازمان میراث فرهنگی مقابل آقای سلطانی فر قرار دارد می تواند دقیقا راه رسیدن به موفقیت را برای ایشان نمایان کند و بهترین کار این است که ایشان برای رسیدن به اهداف تعیین شده در آن ابتدا به یافتن دلایل عدم موفقیت تا کنون رسیدگی کنند و بعد از آن با مشورت متخصصین راهکارهای مناسب برای جبران انتخاب کنند. پس من فکر می کنم که نباید فرد محور باشیم بلکه طبق نقشه راه همه عمل کنیم.

• لطفا کمی بیشتر در این زمینه توضیح دهید؟

ببینید همین امروز چیزی حدود 24 یا 25 نهاد مختلف در زمینه توسعه گردشگری فعال هستند بنباراین فقط سازمان میراث فرهنگی نیست که با تغییر مدیریت آن شاهد دگرگونی در نظام گردشگری باشیم بنابراین نیازمند یک میثاق ملی در گردشگری هستیم که براساس همین سند چشم انداز باید رخ دهد تا تمام این ارگان ها همسو و همراستا با یکدیگر و البته با مدیریت سازمان میراث فرهنگی به عنوان نهاد مسئول گردشگری طبق سند چشم انداز به سوی موفقیت گام بردارند.

• آیا هم اکنون براساس نقشه راه حرکت کرده ایم؟

پاسخ شما صراحتا خیر خواهد بود ما بسیار عقبتر از این سند هستیم و با توجه به زمان باقی مانده یعنی حدود 12 سال بد نیست از همین امروز که تغییر در ریاست ایجاد شده به دنبال راهکار و جبران گذشته باشیم.

انتخاب رئیس جدید ، مقدمه ای برای معرفی شهردار تاریخی

هرچند موضوع شهردار تاریخی ایران از زمان تشکیل شورای شهر چهارم تهران مطرح شد و زیاد از عمر مطرح شدنش نگذشته است اما اگر نیمه نسخت امسال درباره این موضوع  سئوال می کردیم پاسخ دقیقی درباره شرایط و مراحل انتخاب شهردار تاریخی تهران وجود نداشت  در حالی که  ظاهرا با تغییرات مدیریتی در سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری و البته نزدیک تر شدن ارتباط و مناسبات شورای شهر تهران با این سازمان این موضوع رنگ و بوی تازه ای به خود گرفته است .

به طور کلی بحث حفظ آثار و بناهای تاریخی در پایتخت یکی از دغدغه های اصلی مردم و البته مسئولان شهری تهران است و شورای شهر هم ظاهرا در این زمینه فعالیت های گسترده ای انجام داده و در حال پیگیری آنهاست هرچند کمیته پیگیری این موضوع دیر به دیر تشکیل جلسه داده و موضوعات مختلف را بررسی می کند اما ظاهرا به گفته برخی از مسئولان شورای شهر کم کاری سازمان میراث فرهنگی در حفاظت از بناهای تاریخی پایتخت باعث شده که شورای چهارم به این موضوع بیش از پیش اهمیت داده و طرح انتخاب شهردار تاریخی تهران را پیشنهاد کند .

هرچند این طرح هنوز اما و اگر های زیادی را با خود به همراه داشته و دارد اما انتخاب خسروآبادی به عنوان مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران که رابطه بسیار نزدیکی با ریاست شورای شهر تهران داشت گامی موثر در این زمینه بود که مقدمه ای شد برای تهران گردی های مسجد جامعی به عنوان ریاست شورای تهران اگرچه جماعت رسانه ای از این توجه آقای رئیس به میراث فرهنگی و بناهای تاریخی تهران بسیار خرسند هستند و به شدت اخبار مربوط به آن را پیگیری می کنند اما نکته بسیار کلیدی گشت و گذارهای آقای رئیس را ظاهرا تا کنون متوجه نشده اند که آقای رئیس در حال بررسی اوضاع تاریخی پایتخت کشور یعنی کلان شهر تهران است تا متناسب با اوضاع و احوال و البته شرایط موجود گزینه مناسبی در این زمینه را به مسئولان امر پیشنهاد دهد .

به هر حال جمعه گردی های آقای رئیس هنوز ادامه داشته و دارد؛ ولی آخرین حلقه از این موضوع یعنی انتخاب شهردار تاریخی تهران نیز یکی دو هفته پیش تکمیل شد یعنی رفتن نجفی از سازمان میراث فرهنگی و تکیه زدن مسعود سلطانی فر به صندلی ریاست سازمان میراث فرهنگی. هرچند حضور سلطانی فر در سازمان میراث فرهنگی ممکن است این شاعبه را مطرح کند و بسیاری تصور کنند حالا که یکی از اعضای شورای شهر تهران در مسند مدیریت سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته دیگر لزومی به انتخاب شهردار تاریخی شهر تهران نیست اما باکمی دقت و توجه به مشکلات عمده مالی در سازمان میراث فرهنگی و کمبود بودجه گسترده در این زمینه  ؛ در واقع با آمدن سلطانی شرایط برای معرفی شهردار تاریخی تهران مساعدتر شده و امکان تحقق این طرح را بیش از بیش کرده است .

میراث فرهنگی را رسانه ایست آرزو!؟

کسب و کار از نیاز سازمان میراث فرهنگی به رسانه ای با زبان مستقل می گوید

زندگی در عصرارتباطات هرگونه ابهام در ضرورت حضور گسترده رسانه ها و ارتباط مستقیم مدیران با مخاطبان خود را بر همگان منتفی کرده است این نیاز هرچند در صنایع و سازمان های مختلف کمی متفاوت است اما نمی توان از نیاز صنعت گردشگری به رسانه ها به سادگی چشم پوشی کرد و نمی توان برای توسعه گردشگری امید به انتشار اخباری پراکنده در رسانه های متفاوت داشت.

 این در حالی است که سید محمد بهشتی، مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در جمع مسئولین و مدیران روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی گفت: میراث فرهنگی نیازمند زبان رسانه‌ای مستقل برای ارائه اخبار است.

وی در این باره معتقد است اخبار و اطلاعات مربوط به صنعت گردشگری باید به نوعی در اختیار مخاطبان قرار گیرد که در آنها ایجاد انگیزه کرده و در زمینه های مختلف گردشگری رونق را به ارمغان آورد . شاید در این زمینه بتوانیم به وجود وبسایت رسمی این سازمان به عنوان رسانه ای مستقل با زبانی کاملا مشخص اشاره کنیم اما سئوال اصلی اینجاست که آیا واقعا وجود یک وب سایت در این زمینه کافی است؟

ایرج ندیمی، عضو فراکسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی در این زمینه ضمن تاکید بر تاثیر رسانه های دیجیتالی در صنعت گردشگری امروز جهان می گوید: همه می دانیم بسیاری از مقاصد سفر هم اکنون از طریق دنیای مجازی تعیین می شود و گردشگران با دیدن یا مطالعه مطالبی درباره جاذبه های مختلف جهان از طریق وب سایت ها بار سفر می بندند اما این نسخه برای گردشگری ایران مفید فایده نیست چون کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری راههای معمول گذشته را طی کرده اند و هم اکنون به دنیای مجازی رسیده اند در حالی که ایران از ابتدا با مشکل و ضعف در زمینه تبلیغ یا معرفی جاذبه های گردشگری خود مواجه بوده است .

به عقیده ندیمی در حال حاضر کشورمان اگر قصد معرفی جاذبه های گردشگری خود را در گوشه و کنار دهکده جهان دارد باید به شکلی کاملا مدیریت شده با اراده ای ملی و استفاده از تمام ظرفیت رسانه های مجازی، مکتوب ، تصویری و صوتی در کارزار گردشگری وارد شود بنابراین یک خبرگزاری یا یک روزنامه نمی تواند به سازمان میراث فرهنگی در این زمینه کمک کند.

وی ضمن اشاره به تجارب دیگر کشورها در این زمینه می گوید: داشتن رسانه مکتوب ، صوتی و تصویری و حضور گسترده در دنیای مجازی حق مسلم سازمان میراث فرهنگی بخصوص در شرایط کنونی جامعه ماست اما با توجه به مشکلات متعددی مثل کمبود بودجه نمی توان زیاد روی آن سرمایه گذاری کرد بلکه می توان با مدیریت و استفاده از امکانات موجود دیگر رسانه ها از آن بهرمند شد و بنفع اینده گردشگری ایران گام برداشت.

از سوی دیگر ستاره جوادی تهیه کننده و سردبیر برنامه های صنعت گردشگری و استودیو سفر در رادیو اقتصاد می گوید: هم اکنون ظرفیت بسیار بالایی در زمینه رسانه ها عمومی کشورمان برای تبلیغ یا معرفی جاذبه های گردشگری ایران وجود دارد اما مهمترین نکته نبود مدیریتی واحد و نقشه راهی مناسب برای به مقصد رساندن این رسانه ها ست.

جوادی ضمن اشاره به حضور چندی پیش ریاست سازمان میراث فرهنگی در سازمان صدا و سیما و امضای تفاهم نامه های مختلف در این زمینه می افزاید: جای تردید نیست این همکاری ها علاوه بر ایجاد شرایط مناسب در کسب و کار گردشگری می تواند به تولید زبانی مشترک و واحدی در صادرات نامرئی کشورمان ختم شود.

وی می گوید: با توجه به راهکارهای ارایه شده توسط کشورهای موفق در صنعت گردشگری نمی توان رسانه ای واحد برای ارگانی مثل سازمان میراث فرهنگی متصور شد چون علاوه بر هزینه بر بودن آن نمی توان با یک رسانه موفق عمل کرد بلکه باید با یک مدیریت واحد رسانه های مختلفی را اداره کرد و برای این کار جایگاه روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی بسیار پررنگ تر از قبل خواهد بود.

این تهیه کننده صدا و سیما می گوید: آنطور که مرسوم است برای تهیه هرگونه خبر یا برنامه همه به منبع خبر توجه می کنند بنابراین اگر منبع خبر بتواند با مدیریت سوژه های متفاوت مورد نظرش را خوراک خبری برنامه ها یا رسانه ها کند ناخودآگاه توانسته مدیریتی واحد را بر رسانه ها داشته باشد . روابط عمومی این سازمان می تواند با درنظر گرفتن ظرفیت رسانه های مختلف موجود و خط مشی انها خوراک مورد نیازشان را با توجه به برنامه ها و سیاست های مورد نظرش تامین کند .

جوادی ضمن تاکید بر همکاری هرچه بیشتر رسانه ها با سازمان میراث فرهنگی به پراکندگی حضور رسانه ها در صنعت گردشگری ، صنایع دستی و میراث فرهنگی اشاره می کند و می گوید: هرچند رسانه ها و فعالان رسانه ها را نمی تواند محدود به سو‍ژه های انتخاب شده کرد اما با ایجاد موجی کاملا هدایت شده می توان آنها را سوار برآن موج کرد؛ چون رسانه ها تشنه خبرهای ناب و سوژه های نوین هستند که دنیای گردشگری خالی از این سوژه ها نیست.

تهیه کننده برنامه استودیو سفر در رادیو اقتصاد به تولید برنامه های تلویزیونی و رادیویی مشارکتی اشاره می کند و می گوید: هرچند در باره رسانه های مکتوب نمی توان این انتظار داشت و کمتر می توان به آن امید بست اما اگر به ظرفیت تولید برنامه های مشارکتی در این زمینه کمی توجه کنیم و سازمان میراث فرهنگی با استفاده از ظرفیت های مدیریت خود در آن ورود کند به زودی شاهد تولید و پخش انواع مختلف و مفیدی از برنامه های تصویری و صوتی خواهیم بود که می تواند بازارهای هدف ایران را تحت تاثیر خود قرار دهد .