صنایع دستی ایران جاذبه‌ای برای خارجی‌ها

کسب و کار صادرات محصولات صنایع دستی ایران را بررسی می کند

همه می دانیم صنایع دستی کشورها حکم سفیران فرهنگی آن کشور خارج از مرزهایشان را دارند و همیشه دولت ها و مسئولان دولتی در فکر توسعه و گسترش صادرات این محصولات به دیگر کشورها بوده اند.

جای تردید نیست مسئولان و مقامات دولتی با این کار نه تنها ارزش افزوده مناسبی در کنار اشتغالزایی را برای مرز و بومشان به ارمغان می آورند بلکه علاوه بر زنده نگهداشتن خرده فرهنگ ها و آداب و سنن زادگاهشان ؛ باعث صادرات فرهنگ و تمدن کشور خود به دیگر کشورها نیز می شود .

از آنجایی که محصولات صنایع دستی کشورمان به عنوان یکی از متنوع ترین صنایع دستی جهان شناخته شده است و بسیاری از مسئولان نگرانی هایی نسبت به کاهش صادرات صنایع دستی ایران داشته اند کسب و کار در این شماره پرمخاطب ترین محصولات صنایع دستی کشورمان را که بیشترین جاذبه را در سال گذشته برای خارجی ها داشته است را فارغ از معضلات و مشکلاتی که همه آنها را می شناسیم، بر می شمرد تا علاوه بر دلگرمی تولید کنندگانشان باعث جلب نظر مسئولان و رسیدگی به مشکلات آنها شود.

فارغ از اینکه داما تعرفه های گمرکی تغییر کرده و بسیاری از محصولات به عنوان زیرمجموعه محصول دیگر در لیست گمرک جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرند، بدون تردید مبنای مورد تحقیق اطلاعات و آماری است که توسط این سازمان منتشر شده است اما به یاد داشته باشیم که صادرات محصولات صنایع دستی به غیر از مبادی رسمی کشورمان به صورت چمدانی و از طریق گردشگران ورودی به مرز و بوم ایران نیز صورت گرفته که متاسفانه نمی توان آمار دقیقی از آنها به دست آورد بنابراین به آمار گمرک بسنده می کنیم  .

بررسی میزان و نوع کالاهای صادراتی صنایع دستی در سال 1391 نشان می دهد  مبلمان چوبی ساخته شده توسط هنرمندان کشورمان یکی از سگنین ترین محصولات صنایع دستی از لحاظ وزنی بوده است که از مرزهای کشورمان گذشته و به منازل یا اداره های خارجی راه یافته است. در سال 91 تنها صنایع دستی که از لحاظ وزنی آمار بالایی را در حوزه صادرات به خود اختصاص داده، مبلمان چوبی بوده است. براساس همین گزارش ها رقم صادرات این محصول بالغ بر هفتصد میلیون دلار و وزنی معادل 40 هزار تن بوده است.

شاید از خودما بپرسیم در حال حاضر حجم انبوهی از مبلمان موجود بازار کشورمان از کشورهایی مثل چین و ترکیه وارد می شود پس چطور ممکن است که این حجم صادرات داشته باشیم؟ بد نیست بدانیم این میزان صادرات مبلمان مربوط به مبلمانی است که جز صنایع دستی درنظر گرفته شده و با دست توانمند هنرمندان ایرانی تولید شدهاست و تقریبا در جایگاه متفاوتی از محصولات روزمره ای است که ما از آنها استفاده می کنیم .

زیورآلات دومین محصول مهم صادراتی صنایع دستی

از آنجایی که آراستگی و شیک پوشی از گذشته های دور جزو فرهنگ وتمدن ایران باستانی بوده است هنر ساخت زیورآلات در جامعه ایران از آن زمان تا کنون زبانزد عام و خاص بوده است هرچند ساخت این زیورآلات در ذهن اکثر ما به طلا و جواهر ختم می شود اما این تنها بخشی از تولید زیورآلات ایرانی است که برای خارجی ها جذاب بوده و آنها را به پرداخت مبالغ زیادی برای تهیه آنها وادار می کند . زیورآلاتی از چوب، نمد، مس و نقره یا هر ماده اولیه دیگری که تولید شده باشد اما به نام هنرمندان ایران توانسته دل گردشگران خارج نشین را برباید و آنها را دست بجیب کند.

اگر دوباره برای اطلاع از حجم صادرات زیورآلات ساخته شده به دست هنرمندان ایرانی سری به آمار منتشر شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران بزنیم  متوجه خواهیم شد حجم صادرات قانونی بدون درنظر گرفتن تجارت چمدانی و کالاهای همراه گردشگران ارزشی معادل 623 میلیون دلار داشته و تقریبا 85 درصد کل صادرات صنایع دستی کشورمان را به خود اختصاص داده است.

  این در حالی است که خارجی ها، بعد از زیورآلات نیز به شیشه های سنتی ایران که عمدتا در مناطقی چون دماوندو فیروزکوه تولید شده اند علاقه نشان داده و در  سال گذشته طبق آمار گمرک ایران دومین کالای مهم صادراتی صنایع دستی کشورمان همین شکستنی های رنگارنگ ایرانی بوده اند .

اما اگر از مبل و زیورآلات و شیشه بگذریم با نام هایی چون گلیم، زیلو، مجسمه های چوبی ، مس و مشتقاتش ، سفال و سرامیک آشنا می شویم که  از دیگر محصولات تولیدی صنایع دستی ایران هستند و در بازارهای خارجی جایگاهی برای خود دست و پا کرده و بسیاری را به خود مشغول کرده اند.

صنایع دستی ایران کجا خودنمایی می کنند؟

شاید از خود بپرسید این محصولات به بازار کدام کشورها راه یافته اند و مهمترین خریداران صنایع دستی ایرانی اهل کدام نقطه از دهکده جهانی امروز ما هستند؟ که پاسخ شما همین اطراف ایران است .

به گزارش مهر و به نقل از وب سایت گمرک، محصولات صنایع دستی ساخته شده در ایران و توسط هنرمندان ایرانی  بیشتر به کشورهای امارات متحده عربی، عراق، افغانستان و ترکیه صادر شده اند و این چهار کشور عمده طرف معامله در صادرات صنایع دستی و بهترین خریداران محصولات صنایع دستی ایران بوده اند.

اما نباید فراموش کرد که اگرچه کشورهای همسایه ایران جزو مهمترین بازارهای صنایع دستی ایرانی هستند اما چشم خریداران ساکن کشورهای دورتر مثل چین، اندونزی، برونئی، کره و سوریه هم به صنایع دستی ایران بوده و  علاقمندان اهل این کشورها نیز از هنر ایرانی بی نصیب نبوده اند.

این در حالی است که برخی از کالاهای صنایع دستی کشورمان مثل گلیم، سفال، شیشه و مبلمان به رومانی، اسپانیا، نروژ، اتریش، پرتغال، ایتالیا و سوئیس هم می رود. پس می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که هنر ایرانی تقریبا در تمام قاره های جهان خریدار داشته و بسیاری را به خود مشغول کرده است.

کدام شهرها بیشترین صادرات را داشته اند؟

بازهم به آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران سری می زنیم که در میابیم بیشترین صنایع دستی صادراتی از ایران ساخته دست هنرمندان تهرانی و همدانی بوده است.

تعجب نکنید استان تهران اگرچه از اهمیت بالایی در تولیدصنایع دستی برخوردار است اما همانطور که می دانیم به واسطه تجمع ارداره ها و ارگان های دولتی در پایتخت اکثر محصولات تولید شده سراسر ایران برای صادرات به تهران وابسته هستند بخصوص در مبحث صنایع دستی به این صورت که اکثرا تمام محصولات تولید شده در دیگر شهرهای ایران به تهران منتقل شده و از این کلان شهر صنعتی  به سمت مقاصد خود صادر می شوند و از آنجا که در آمار گمرک صرفا مبدا ارسال کالا مد نظر بوده نه محل ساخت آن تهران رتبه نخست را به خود اختصاص داده است و در پی آن هنرمندان همدانی توانسته اند بیشتر صادرات صنایع دستی را در سطح ایران داشته باشند.

این گزارش نشان می دهد اگرچه معضلات فراوانی از جمله بیمه، برندسازی، حقوق مالکیت معنوی آثار، کاهش هزینه تولید و بسته بندی مناسب در صادرات محصولات صنایع دستی ایران وجود دارد اما بازهم با همه این موانع هنر دستان هنرمندان تولید کنندگان ایرانی و البته کیفیت بالای محصولات ساخت ایران می تواند در سراسر جهان خودنمایی کند در صورتی که بتوانیم این مشکلات را برطرف کنیم شاهد رشد  رونق بسیار مناسبی در این زمینه خواهیم بود.

لطفا عکس زیبایی از صنایع دستی ایران برای این مطلب استفاده فرمایید