سرمایه‌گذاری در قزاقستان

نگاهی به امتیازات سرمایه گذاری در کشور قزاقستان پس از سه دهه استقلال این کشور

نویسنده: علی خراسانی

شاید تاکنون کمتر از سرمایه گذاری خارجی در کشور قزاقستان شنیده باشید و بیشتر از جاذبه های طبیعی و توسعه گردشگری در این منطقه از اسیای میانه مطلع باشید اما جالب است بدانید با توجه به سیاست‌های نوین این کشور برای جذب سرمایه های خارجی از سوی دولتمردان قزاقستان به خصوص از زمان اعلام استقلال آن و تغییر پایتخت از شهر آلماتی به آستانه روند سرمایه گذاری های خارجی در این منطقه از جهان حتی در دوران رکود گسترده اقتصادی روبه رشد بوده و همچنان ادامه دارد.

اما ایا تاکنون از خود سئوال کرده اید امتیازات ویژه این کشور برای جلب نظر سرمایه گذاران چه بوده و چه چیزی باعث شده تا به گزارش وزارت اقتصاد و دارایی این کشور تنها در سال 2009 میلادی حدود یک هزار مورد سرمایه گذاری اقتصادی بزرگ خارجی در این کشور صورت گیرد؟ آیا این امتیازات می تواند در زمینه توسعه تجارت بازرگانان ایرانی یا سرمایه گذاری های ایرانی در این کشور باشد هرچند هم اکنون صادرات خدمات فنی مهندسی و حضور برخی از شرکت های بزرگ ایرانی در این کشور باعث ارتباط هرچه بیشتر تجاری میان دو کشور شده است.

در این زمینه تجارت در این شماره قصد دارد با بررسی پیشینه سرمایه گذاری و اقتصاد این کشور از اینده و امتیازات سرمایه گذاری در این کشور برای علاقمندان بگوید که بدون تردید برای آنهایی که اهل دودوتا چهارتای اقتصادی هستند خالی از لطف نیست و می تواند زمینه برای ایجاد تجاری تازه با آسیای میانه آنها باشد.

آمار چه می گویند؟

قزاقستان با بیش از۱۶میلیون جمعیت و وسعتی حدود ۲ برابر ایران از مهمترین کشورهای جهان و جمهوری‌های آسیای مرکزی است که می توان ازآن بعنوان مهمترین پل ارتباطی برای ورود به بازار کشورهای مشترک المنافع به خصوص بازار کشورهای روسیه، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان و چین نام برد که در 16 دسامبر 1991 میلادی اعلام استقلال کرد و از آن زمان تا کنون روند رشد اقتصادی خود را با توجه به گسترش روابط سیاسی و تجاری خود با دنیای خارج پیش گرفت .

دولت قزاقستان برای رسیدن به این هدف خود اقدام به برنامه ریزی و طراحی برنامه توسعه اقتصادی با نام «قزاقستان 2030» در سال 1997 میلادی کرده و در این برنامه افق هایی را برای توسعه خود به صورت سه دهه متفاوت درنظر گرفته است که ابتدا از توسعه زیرساخت های اقتصادی مثل شبکه راه‌ها و امکانات دیگر شروع شده و در نهایت به گسترش روابط تجاری و سرمایه گذاری های خارجی در این کشور از سوی خارجی ها ختم می شود .

در این زمینه در ژانویه سال 2010 میلادی رئیس جمهور قزاقستان نورسلطان نظربایف خط مشی کشورش را برای ده سال آینده یعنی توسعه قزاقستان تا 2020 میلادی را اینگونه بیان کرد: با توجه به دستاوردهای بسیار مثبت اقتصادی کشور قزاقستان که در یک دهه نخست این طرح داشته ایم سازمان ملل متحد این کشور را به عنوان یکی از کشورهای برتر در رفاه اجتماعی شناخته است و به همین دلیل همواره حمایت از اقتصاد تجارت های خرد و متوسط را در سرلوحه کارمان قرار داده ایم تا با این روش روند سرمایه گذاری و توسعه اشتغال را در این کشور به حداکثر خود رسانده و زمینه سرمایه گذاری های خارجی را فراهم کرده ایم.

نکته جالب توجه در سخنرانی رئیس جمهور قزاقستان این است که وی در این سخنرانی به جایگاه ویژه ارتباط اقتصادی این کشور با بانک اسلامی اشاره کرده و ارتباط هرچه بیشتر کشورهای همسو در این زمینه را سرلوحه سیاست توسعه اقتصادی کشور قرار داده است که این امتیاز می تواند نقطه بسیار قابل تاملی برای کشورهایی مثل ایران در زمینه سرمایه گذاری در این کشور باشد.

لازم به یادآوری است این کشور بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را درمیان جمهوری‌های تازه استقلال یافته دارد و از اعضای مهم سازمان همکاری شانگهای است. این کشور از لحاظ منابع زیرزمینی بسیارغنی است به طوری که تخمین زده می شود قزاقستان صاحب دومین منابع بزرگ در اورانیوم، کروم، روی و سرب و سومین در منگنز، چهارمین درمس و در مورد زغال سنگ، آهن و طلا نیز در بین ۱۰ کشور اول دنیا قرار دارد.  قزاقستان همچنین یازدهمین منابع بزرگ نفت و گاز طبیعی جهان را به خود اختصاص داده است.

این درحالی است که روند توسعه سرمایه گذاری های خارجی در این کشور نشان دهنده فضای مناسب کسب و کار در این کشور است بطوری که امروز قزاقستان به عنوان کشوری پیشرو در میزان جذب سرمایه های خارجی در منطقه CIS به شمار می آید که تقریبا معادله سرانه حدود 1500 دلار آمریکا تعیین شده است و نزدیک به 9 هزار شرکت خارجی ثبت شده در این کشور وجود دارد که می توان به شرکت های بزرگ نفتی مثل شورون، زیمنس، مایکروسافت و جنرال الکتریک ، دانون و ده ها مورد دیگر نیز اشاره کرد.

اولویت های سرمایه گذاری

با توجه به قانون سرمایه گذاری در این کشور و معافیت های درنظر گرفته شده برای سرمایه گذاران خارجی در قزاقستان پیشنهاد کارشناسان اقتصادی برای سرمایه گذاری در قزاقستان به ترتیب عبارت است : سرمایه گذاری در زمینه خدمات ، توسعه زیرساخت های اقتصادی مثل سرمایه گذاری در حمل ونقل ، گردشگری (اقامت گاه، تفریگاه ، رستوران و ...)، صنایع غذایی با توجه به توسعه و وجود منابع کشاورزی ، صنایع تبدیلی ، صنایع نفت و گاز ، پوشاک هرچند صنایع سنگین و البته داروسازی یا صنایع پتروشیمی می تواند در قزاقستان سودآور باشد اما امتیازات درنظر گرفته شده از سوی دولت می تواند برای سرمایه گذاران اینگونه اولویت بندی شده باشد.

این درحالی است که کارشناسان اقتصادی و مشاوران سرمایه گذاری در این منطقه از دهکده جهانی به اهمیت وجود منابع بسیار غنی معدنی در این مرز و بوم اشاره کرده و می گویند: می توان با استفاده از امتیازات دولتی و ثبت شرکت ها با استفاده از قوانین موجود در این زمینه  نیز سرمایه گذاری مناسبی انجام داد

امتیازات دولتی برای ورود سرمایه‌های خارجی

اولین و مهمترین امتیازی که قزاقستان برای سرمایه گذاران خارجی درنظر گرفته است تضمین سرمایه و امنیت سرمایه گذاری انجام شده از سوی خارجی ها در صورت ملی شدن منابع یا اتخاذ تصمیمات دولتی اینچنینی است بنابراین دولت قزاقستان با درنظر گرفتن این امتیاز از همان ابتدا همراهی و حمایت خود را از ورود سرمایه های خارجی اعلام کرده و نسبت به آنها مسئولیت پذیرفته است .

این درحالی است که معافیت مالیاتی و عوارض گمرکی را برای ورود تجهیزات مورد نیاز سرمایه گذاران خارجی داخل مناطق آزاد و خارج از آن درنظر گرفته است و درباره مالیات کلی نیز این سرمایه گذاران با ثبت نوع فعالیت و طی مراحل قانونی که در کمترین زمان ممکن صورت می گیرد می توانند تا 7 سال از پرداخت نیم بهای مالیات استفاده کرده و در برخی موارد مثل پروژه های استراتژیک اعلام شده از سوی دولت می توانند از پرداخت مالیات زمین و همچنین مالیات بر دارایی تا یکصد درصد معافیت دریافت نمایند.

از سوی دیگر دولت قزاقستان امتیاز ویژه دیگری برای سرمایه گذاران خارجی درنظر گرفته که با استفاده از آن سرمایه گذاران خارجی می توانند هزینه های طراحی و یا نوسازی طرح اقتصادی خود را در این کشور تا سه سال از میزان درامد کسر کرده و متناسب با آن مالیات پرداخت نمایند . لازم به یادآوری است که برای اطلاع از اولویت های سرمایه گذاری و همچنین ثبت بیزینس پلن برای ثبت سرمایه گذاری در کشور قزاقستان می توان از وب سایت www.invest.gov.kz که وب سایت رسمی جمهوری قزاقستان است اطلاعات مورد نیاز و به روز شده را به دست آورید.

امتیاز قزاقستان برای تجار ایرانی

همانطور که می دانید رشد تجارت میان دو کشور همچنان روبه افزاییش است و با درنظر گرفتن راه های ارتباطی دریایی ، زمینی و هوایی میان دو کشور می توان آینده ای روشن را برای توسعه تجارت میان ایران و قزاقستان درنظر گرفت این درحالی است که توسعه اقتصادی این کشور با توجه به سیاست های جذب سرمایه های خارجی همواره چشم اندازی بسیار مناسب برای سرمایه گذاران خارجی از جمله ایرانیان بوده است.

وجود مناطق آزاد، فرودگاه های محلی و بین المللی، بندرهای مهم در دریای خزر میان دو کشور و همچنین ارتباط با کشورهای دیگر آسیای میانه و در نهایت ارتباط با بازارهایی بزرگ به نام روسیه و چین می تواند زمینه های گسترده ای برای توسعه تجارت را میان سرمایه گذاران در این کشور با دیگر نقاط جهان ایجاد نماید که سرآمد آنها را می توان در زمینه انرژی و گردشگری درنظر گرفت هرچند صنعت ساختمان و صادرات مصالح ساختمانی از کشورمان به این کشور روبه افزایش بوده است.

اما از زمان برگزاری نمایشگاه محصولات تجاری ایران که در سال 1370 در این کشور برگزار شد تا کنون زمینه های گسترده ای برای توسعه روابط تجاری ایران و این کشور به وجود آمده است و می توان از هم اکنون به توسعه هرچه بیشتر آن به واسطه نزدیک شدن نمایشگاه اقتصادی EXPO2017 در این کشور اشاره کرد که زمینه را برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی و حتی سرمایه گذاری های خصوصی در قزاقستان را به بازرگانان ایرانی نوید می‌دهد.

نکات کلیدی

• چنانچه سرمایه اولیه مستقیم وارد قزاقستان شده و از ابتدا در قالب طرح ثبت نشده باشد پس از تبدیل به اموالی مانند زمین، کارخانه ، ماشین آیات مشمول پرداخت مالیات سالانه خواهد شد . به عنوان مثال مالیات بر ارزش زمین سالانه یک درصد ارزش آن  تعیین است.
• برای سرمایه گذاری در قزاقستان نیازی به شرکت محلی نیست و سرمایه گذاری در کمترین زمان ممکن پس از گذراندن مراحل اداری امکانپذیر است
• ورود سرمایه بیش از یکصد هزار دلار منوط به مجوزهای بانک ملی قزاقستان است بنابراین می توان سرمایه را در دفعات مختلف زیر این رقم وارد قزاقستان کرد
• خروج سرمایه در صورت نیاز با دریافت صورتحساب های تسویه مالیاتی به راحتی امکانپذیر است و با توجه به سرمایه وارد شده به راحتی قابل انتقال است و برای مازاد آن نیاز به گذراندن مراحل اداری و تایید پرداخت مالیات است.